Tüm Dünya Ülkelerinin Para Birimleri Nedir?

Tüm Dünya Ülkelerinin Para Birimleri Nedir? En çok kullanılan para birimleri nedir? Amerikan Doları, Euro gibi paralardan başka hangileri daha çok kullanılır? Şimdi sizlere bu yazımızda dünya para birimleri hakkında bilgiler vereceğiz. Her dönem bir başka fakatç, bir başka önemli kıymettar hal almıştır nitekim. Dönemimizde ve bir oldukça çağda en çok kıymet görmüş, farklı türlerde insanlıkta vuku bulmuş yegane unsur mal-mülktür. Bir zamanlar altın, gümüş; kimi zamanlarda ise kumaş, ipek bu kıymetli mal-mülk unsurlarını tamamlamıştır. Sadece bir süre sonra artık tümünün yerini tutan, değiş-tokuşu elde eden yegane unsur para olmuştur. Farklı devletçilik ve milli ilkeler ışığında ise para birimleri ortaya çıkmış ve günümüzde adeta tüm insanlığın en önemli değerleri içinde yer almıştır.

Dünya Para Birimleri 

Para birimi, bir devletin para için kabul etmiş olduğu birim değerdir. Ekonomi terimleri ve bilimi içinde büyük değere sahiptir. Para birimleri günümüzde ülkelere yada birliklere nazaran kullanılmaktadır. Avrupa Birliği gibi birliklerin ortak para birimi olabildiği benzer biçimde bazı devletlerde ise aynı isimde farklı olgu ve değerde para birimleri vardır. örneğin; Avrupa Birliği ortak para birimi Avro (Euro) olup, benzer isimlerde ama farklı değerlerde ise dolar örnek verilebilir. Amerikan Doları değer bakımından Avusturalya ve Bermuda dolarından çok daha üst düzeyde kıymet sahibidir.

Para birimlerini temsilen yahut kolayca ifade etmek maksadıyla kısaltmalar kullanılmıştır. En yaygın bililen bazı para birimlerinin kısalmaları şu şekildedir; Türk Lirası (TL), Avro (Eur), Dolar (USD), İngiliz Sterlini (GBP)… Bu kısaltmalar haricinde betimlemesi daha anlaşılır ve kolay olması bakımından bazı değerli para birimlerinde simgeleştirmeler yapılmıştır. Bunlardan bazıları;

• Dolar: $
• Euro (Avro): €
• Türk Lirası: ₺

Dünya Üzerindeki Para Birimleri

Dünya üzerinde 200’den daha fazla para birimi bulunmuş olduğu bilinmektedir. Para sözcüğü Farça kökenli olup, Türkçe’ye geçmiştir. Para’nın ilk mucitleri ise Lidyalılardır ki, o zamanlar sikke olarak adlandırılmış, Altın, gümüş, bakır, nikel, tunç ve alüminyum ve benzeri metal alaşımlardan üretilmiştir. İlk kağıt para ise Çin topraklarında geliştirilmiştir. Paranın temel dört işlevi bulunmaktadır ki bunlar; değişiklik aracı işlevi, hesap ve kıymet birimi işlevi, kıymet biriktirme ve vurgunculuk işlevi, bir iktisat aracı olması işlevidir.

Her bir para biriminin bir ismi, sembolü, uluslararası kodu ve değeri olduğu unutulmamalıdır. Bütün paralar dünyada geçerli olup, işlev göstermiyor olabilir. Tüm dünyada en çok işlev gösteren, değerli para birimi ise Dolar ile Avru (Euro)’dur. Bazı ülkelerde Japon yeni kıymetliyken bazılarında da Manat, Dolar veya Rus Rublesi kıymetli olabilmektedir. Geçerliliğin ötesinde ise her bir para birimi bir veya birkaç devlette resmi para birimi olarak kullanılmaktadır. Türkiye Cumhuriyetinin resmi tedavülde olan para birimi Türk Lirasıdır. Uluslararası finans piyasasında maksimum Amerikan Doları ve Avro yargı sürmektedir.

Yaygın Kullanılan Para Birimleri ve Özellikleri

En yaygın kullanılan para birimleri; Amerikan Doları, Avro (Euro), İngiliz Sterlini, Japon Yeni, Kanada Doları, Avustralya Doları, İsviçre Frangı, Çin Yuanı, Singapur Doları, Hong Kong Doları, Güney Afrika Randı, Danimarka Kronudur.

Amerikan Doları USD: $ – Dünyanın en güçlü para birimi ünvanına sahiptir. Birçok büyük ve önemli ekonomi – finans piyasasının para birimidir.

• Tedavülde olan dolar türleri: 1$, 5$, 10$, 20$, 50$ ve 100$.
• Madeni paraları: 1₵, 5₵, 10₵, 25₵, 50₵.

Amerikan Dolarını Kullanan Devletler: Amerika Birleşik Devletleri, Zimbabwe, Porto Riko, Palau, Mikronezya Federal Devletleri, Marshall Adaları, Ekvator, El Salvador, Doğu Timor.

Avro (Euro) EUR: € – Doların üstünlüğüne son vermek maksatlı Avrupa Birliği ülkelerinde basılan para birimidir. AB üyesi 27 ülkeden 17’si ve AB’ye üye olmayan 3 ülkenin para birimidir. Amerikan Doları ile beraber piyasada kullanılan II. Para birimidir.

• Tedavüldeki Euro banknotları; 5 €, 10 €, 20 €, 50 €, 100 €, 200 € ve 500€
• Euro madeni paralar; 0,01€, 0,02€, 0,05€, 0,10€, 0,20€, 0,50€, 1,00€ ve 2,00€

Avro (Euro) Kullanan Devletler: Avrupa Birliği Ülkeleri (Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Güney Kıbrıs Rum Cumhuriyeti, Letonya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan). Avrupa Birliği Üyesi Olmayan Ülkeler (Andorra, Monako, San Marino, Vatikan, Karadağ, Kosova).

Türkiye Cumhuriyeti Para Birimi Türk Lirası TRY: (₺ – TL) Türkiye Cumhuriyeti ve Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kullanılan resmi para birimidir. Alt birimi kuruş olup, basım yetkisi yalnızca (TCMB) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na aittir.

• Tedavüldeki Türk lirası banknotları; 5 TL, 10 TL, 20 TL, 50 TL, 100 TL ve 200 TL.
• Türk lirası madeni paralar; 5 kr, 10 kr, 25 kr, 50 kr ve 1 TL. (1 kr nadiren)

Dünyanın En Değerli ve Değersiz Para Birimleri

Dünyanın en çok kullanılan para birimi Dolar ve Avro olmasına rağmen en kıymetli olanları elbette ki bunlar değil.

Kuveyt Dinarı: Ortalama 3,39 Amerikan Doları seviyesinde değer görmekte ve en değerli para birimi olarak bilinmektedir. 1 Kuveyt Dinarı 16 Türk Lirasından fazla etmektedir.

Bahreyn Dinarı: 2.76 Amerikan Dolarına denk gelmektedir ve ikinci değerli dünya para birimidir. 1 Bahreyn Dinarı ortalama 12 Türk Lirasından fazla tutmaktadır.

Umman Riyali: Dünyanın en değerli ve kıymet gören 3. Para birimi ise Ummam Riyalidir ki, 2,63 dolaylarında Amerikan Dolarına denk gelmektedir. 1 Umman Riyali 12.60 Türk Lirasından fazla etmektedir.

Akabinde Ürdün Dinarı, İngiliz Sterlini, İsviçre Frangı ve Cayman Adaları Doları değerli para birimleri arasındadır. Bu para birimlerinden sonra ise Amerikan Doları ve Euro (Avro) değerli gelmektedir.

Dünyanın En Değersiz Para Birimleri

Güney Kore Wonu: Birçok teknolojik ve sanati gelişimine karşın hala para birimi düşük ve değersiz ülkeler arasındaki Güney Kore Wonu, 2018 verilerine göre dünyanın en değersiz para birimlerinin başını çekmektedir. Turizm alanında doların normal olduğu ülkeler için Güney Kore ideal ülkeler arasındadır.

Kamboçya Rieli: Güneydoğu Asya’da bulunan ülkenin resmi para birimi olup, 15 milyon civarı nüfusa sahip ülkedir Kamboçya. En değersiz ikinci para birimidir.

Sierra Leone Leonesi: Batı Afrikada bulunan bu ülke, 1964’ten beri Sierra Leone Leonesi isimli para birimini kullanmaktadır ve en değersiz para birimleri arasında yer almaktadır.

Diğer değeri düşük para birimlerinden bazıları ise şunlardır; Paraguay Guaranisi, Gine Frangı, Endonezya Rupiahı, Vietnam Dongu, Belarus (Beyaz Rusya) Rublesi, İran Riyalidir.

2018 yılı verilerince Türk Lirası ilk defa dolar karşısında bu kadar büyük ve hızlı düşüş sağlamış, dünya para birimleri arasında ise 22. Sıralamada Türk Lirası yer alabilmiştir ki, beklenen ve dönem şartlarına göre çok geri ve düşük bir seviye denecek düzeydedir. Her geçen gün de bu sıralama geriye gitmekte ve Dolar ile Avro Türk Lirası karşısında çok daha değerli hal almaktadır. Bulgar Levası, Libya Dinarı, Suudi Arabistan Riyali, Romanya Leyi dahi Türk Lirasından daha değerli bir konuma ulabilmiştir. Türk Lirası, 2014 – 2015 yıllarında en kıymetli para birimleriyle aynı düzeye ilerleyebilirken, 2017 sonu, 2018 yılı içerisinde tarihin en büyük düşüşünü yaşamıştır.

Uluslararası Para Birimleri ve Kısaltmaları